دراير هوا(خشك كن هوا)
يكي از مهمترين بخش هاي سيستم هواي فشرده، خشك كن هوا ( دراير ) مي باشد . كمپرسوري كه در هر ثانيه 20 ليتر هوا مكش مي كند در طول روز 24 ليتر آب از هوا مي گيرد كه حدود 15 ليتر آن در افتر كولر و حدود 7 ليتر در داير از بين مي رود.
چرا بايد از خشك كن هوا ( دراير ) استفاده كرد؟
همانطور كه از اسمش پيداست براي خشك كردن هواي فشرده استفاده مي شود به اين ترتيب كه آب را از هواي فشرده جدا مي كند اين امر باعث جلوگيري از زنگ زدگي دستگاه ها مي شود و همچنين موجب مي شود كه هواي فشرده خروجي از سيستم سالم و خالص باشد.
آب؟ از كجا وارد سيستم مي شود؟
كمپرسور 7barرا در نظربگيريد هوايي را كه مكش مي كند به اندازه 7مرتبه فشرده مي كند هوايي كه وارد كمپرسور مي شود هميشه مقداري آب كه به صورت بخار مي باشد درخود جاي داده است اين در حاليست كه هوا در كمپرسور فشرده مي شود اما آب نه.
كمپرسوري كه در فشار 7bar تنظيم شده است، 7 متر مكعب هوا مكش و آن را به 1 متر مكعب هواي فشرده تبديل مي كند بعد از فشرده سازي هوا از7 متر مكعب به 1 متر مكعب فشرده مي شود اين در حاليست كه هنوز حجم آب به اندازه اوليه است و تغييري نمي كند يعني اينكه با فشرده شدن هوا حجم آب تغيير نمي كند.
هواي گرم در مقايسه با هواي سرد مقدار بيشتري رطوبت در خود دارد زمانيكه هوا از كمپرسور خارج مي شود هم گرم است هم مرطوب. حالا اين 1 متر مكعب هواي فشرده شده همان ميزان رطوبت را دارد كه در 7 متر مكعب قبل از فشرده شدن بود.
چند سال پيش براي سرويس كمپرسور به كارخانه اي رفته بودم كه به نظر صاحب كارخانه كمپرسور هيچ مشكلي نداشت طبق معمول شروع به تخليه كردن آب موجود در مخزن هوا كردم كه اولش يك سطل كوچك براي اين كار استفاده كردم كه اين سطل در چند ثانيه پر شد و مجددا سطل را تخليه و زير مخزن قرار دادم كه بعدار مدت كوتاهي مجددا سطل پر از آب شد اين بار يك سطل بزرگتر برداشتم وبه سرعت آن هم پر شد در پايان ديدم كه بخش خيلي زيادي از مخزن هواي 1000 ليتري را آب گرفته است، آنها دو كمپرسور داشتند كه برايشان دو دراير هم نصب كرده بودند. پس مشكل از كجا بود؟ تمامي راه هاي خروج آب مسدود شده بودند و آب كندانس شده راه فرار نداشت و به داخل مخزن بر مي گشت.
بطور معمول هوا پس از فشرده شدن به داخل افتركولر مي رود كه درآن دماي هوا حدود 40 درجه سانتي گراد كاهش مي يابد. در طول خنك كردن هوا مقدار زيادي رطوبت كندانس و به شكل قطره هاي آب همراه با هوا از افتركولر خارج شده و به سمت تله ابگير جهت خارج شدن از سيستم حركت مي كند.
حالا هواي فشرده كه با آب اشباع شده با دماي حدودا 40 درجه سانتي گراد كمپرسور را ترك مي كند درست در نقطه شبنم ( نقطه شبنم دمايي است كه درآن درجه كندانس آب صورت مي گيرد).
هرچقد كه درجه هوا كم مي شود در آن كندانس رطوبت بيشتر انجام مي شود و در نظر داشته باشيد زماني كه هوا از افتركولر خارج مي شود حدود 20 درجه از دماي محيط گرمتر است پس اينجا به مشكل برمي خوريم!
كمپرسوري كه در هر ثانيه 20 ليتر هوا توليد مي كند در طول روز 24 ليتر آب از هوا جدا مي كند كه حدود 15 ليترآن در افتركولر و بيش از 7 ليتر آن در دراير از هوا جدا مي شود.
اگر در سيستم هواي فشرده دراير نباشد همان 7 ليتر آب به كمپرسور و مخزن هوا و ديگر تجهيزات برمي گردد كه آسيب زيادي به دستگاه ها ميرساند.
چطور هواي فشرده را خشك كنيم؟
چند راه مختلف براي خشك كردن هواي فشرده وجود دارد :
1- مي توان درجه هوا را كم كرد و دوباره بالا برد، كندانس رطوبت در دماي كم اتفاق مي افتد و بعد از گرم شدن مجدد هوا خشك مي باشد. اين فرآيند در درايرهاي تبريدي انجام مي شود.
2- به صورت جذبي : در اين روش رطوبت هوا به مواد جاذب رطوبت (مثل اكتيو آلومينا و مولكولارسيو) جذب مي شود كه اين مواد جاذب قابل بازيابي براي جذب مجدد رطوبت مي باشند، اين فرايند در درايرهاي جذبي رخ مي دهد.
درايرهاي تبريدي
اساساً در اين نوع دراير از يخچال هاي كوچكي براي خنك كردن هوا استفاده مي شودكه با
خنك شدن هوا، كندانس رطوبت شكل مي گيرد. زماني كه توسط هواي سرد رطوبت از هوا گرفته شد، هوا مجدداً گرم مي شود كه اين بارخالي از رطوبت مي باشد.
دراير هاي جذبي
در اين نوع درايرها، از مواد جاذب رطوبت براي خشك كردن هوا استفاده مي شود به اين صورت كه رطوبت موجود جذب مواد شده و هواي فشرده خشك مي شود. هر چند وقت يكبار اين مواد بازيابي مي شوند واينكار توسط دراير انجام مي شود كه هواي خشك و گرم را به داخل مواد مي راند كه اين امر باعث خشك شدن و بازيابي مواد مي شود.
كداميك؟ جذبي يا تبريدي؟
اين كاملا بستگي به نوع استفاده از هواي فشرده دارد. نقطه شبنم در دراير تبريدي در كمترين دما 3 درجه سانتي گراد مي باشد يعني تا زمانيكه دما به كمتر از3 درجه سانتي گراد نرسد كار به درستي انجام مي شود اما اگر دماي هوا كمتر از اين باشد شما به دراير جذبي نياز داريد مثلا در مواردي كه به هوايي خيلي خشك نياز داريم از درايرجذبي استفاد مي كنيم .
چه مواردي را در زمان خريد دراير بايد در نظر داشت؟
زماني كه قصد خريد دراير را داريد. بايد در نظرداشته باشيد كه ظرفيت وحداكثر فشار كاري با كمپرسور متناسب باشد و همچنين بدانيد كه چه نوع درايري براي كار شما مناسب تر است. درايرهاي تبريدي از نظر اقتصادی مقرون به صرفه تر است.
همچنين در نظرداشته داشته باشيد هزينه خريد دراير و هزينه نگهداريش تمام هزينه نمي باشد هزينه هاي مخفي هم به اين شرح وجود دارد :
1- افت فشار، دراير ممكن است باعث افت فشار تا 3/0 bar در كمپرسور شود و اين بدين معناست كه بايد فشار كمپرسور را بالاتر در نظر گرفت كه اين باعث مصرف انرژي اضافي توسط كمپرسور مي شود .
2- اگر شما دراير جذبي رابراي خريد انتخاب كرديد به نحوه ي بازيابي مواد جاذب رطوبت دقت كنيد اگر خشك شدن مجدد مواد توسط هواي فشرده انجام شود 15 تا 20% از ظرفيت هواي دراير براي اينكار هدر مي شود.